بنتونیت کشاورزی خاکی است که اساساً توسط مواد معدنی از گروه اسمسیت، صرف نظر از پیدایش یا منشأ آنها، تشکیل شده است.
یکی از کانی های صنعتی با بیشترین تنوع کاربری است و با توجه به امکان به دست آوردن ارزش افزوده بالایی از طریق فعال سازی، در برخی موارد می تواند ارزش فروش بالاتری نسبت به سایر کانی ها داشته باشد (دانا، 159، ص365). ).
این مواد معمولاً به صورت زیر طبقه بندی می شوند:
بنتونیت سدیم (Na+): حاوی سطح بالایی از یون های سدیم است، در صورت خیس شدن منبسط می شود، چندین برابر وزن خشک خود را در آب جذب می کند و می تواند تا 12 برابر حجم آن افزایش یابد.
به دلیل خواص کلوئیدی عالی آن اغلب در گل های حفاری چاه های نفت و گاز و برای تحقیقات ژئوتکنیکی و محیطی استفاده می شود.
بنتونیت کلسیم (Ca+): خاصیت جذب مقدار زیادی مولکول پروتئین از محلول‌های آبی را دارد، به همین دلیل در فرآیند شراب‌سازی، در جعبه‌های بستر برای گربه‌ها و در تولید خوراک دام استفاده می‌شود.
به عنوان جاذب یونی در محلول و همچنین در چربی و روغن استفاده می شود.
کاربردهای اصلی بنتونیت:
صنعت نفت: برای ساخت گل حفاری، افزایش ویسکوزیته و ایجاد دیلاتانس به آن، پوشش و تثبیت دیواره های چاه، کمک به روغن کاری مته ها و تضمین استخراج زباله به سطح استفاده می شود.
مهندسی عمران: سیمان کردن شکاف ها و ترک ها در سنگ ها، جذب رطوبت برای جلوگیری از ریزش تونل ها یا حفاری ها، عایق کردن ترانشه ها، ایجاد موانع ضد آب و تثبیت حوضچه ها.
کشاورزی: برای بهبود خواص خاک های شنی، پوشش بذرها، تسهیل توزیع مکانیکی آنها و بهبود جوانه زنی. در آفت کش ها به طور گسترده ای به عنوان یک حامل خشک و رقیق کننده استفاده می شود.
به عنوان مواد آب بندی زباله سمی: خاک را برای کاهش نفوذپذیری آن مخلوط می کند و از فرار گازها یا شیرابه های تولید شده در رسوب جلوگیری می کند.
